Sterk bewerkt eten is enorm slecht voor onze gezondheid. Het zou het risico op diabetes, hartfalen en onder andere de ontwikkeling van verschillende vormen van kanker verhogen. Met name het eten van bewerkt vlees en het drinken van suikerrijke dranken (zoals frisdrank en sap) zouden schadelijk zijn voor onze gezondheid. Maar een nieuwe studie liet zien dat het niet alleen maar kommer en kwel is. Sommige bewerkte producten kunnen zelfs bijdragen aan een betere gezondheid. Verwarrend? Wij leggen het uit.
Wat is bewerkt eten?
Bewerkt eten of sterk bewerkt eten is (volgens de vaak gehanteerde ietwat wollige definitie) voeding die industrieel wordt geproduceerd van gedeconstrueerde en gemodificeerde voeding waarbij er extra toevoegingen worden gedaan om producten bijvoorbeeld lekkerder te maken of langer houdbaar. Voorbeeld zijn vleeswaren, koekjes, chips, zoutjes, kant-en-klare maaltijden en gesuikerde fris- en fruitdranken.
Een rauw stuk kipfilet uit de supermarkt is geen voorbeeld van bewerkt voedsel. Gegaarde kipfilet voor op brood (met vaak toevoegingen zoals kaliumlactaat, natriumasorbaat, dextrose, bamboevezel en natriumnitriet) is dat wel. Uit onderzoek blijkt dat zo’n 50-60% van onze huidige energie-inname komt van bewerkt voedsel. Ga maar na: cruesli en vruchtendrank bij het ontbijt, vleeswaren op brood en 's avonds een lekkere gevulde wrap met saus en stukjes (vegetarische en/of gerookte) kip. Allemaal bewerkte producten.
Van kwaad tot erger
Internationaal wordt er een verdeling gemaakt in vier klassen:
- Onbewerkt eten zoals vers fruit, verse groenten, granen en verse vis en vlees.
- Minimaal bewerkt eten waar alleen culinaire ingrediënten zijn toegevoegd zoals zout, peper, olie en suiker.
- Bewerkt eten zoals kaas, fruit in siroop, vis in blik, brood
- Sterk bewerkt eten zoals snacks, frisdrank, vleeswaren
Nieuwe data: niet al het bewerkt voedsel is slecht
Tot op heden was vooral bekend dat bewerkt vlees en suikerrijke dranken bij kunnen dragen aan een ongezonder voedingspatroon. Maar over het effect van andere producten was minder informatie beschikbaar.
Een grootschalige studie waarbij 266.666 mensen uit zeven Europese landen (inclusief Nederland) jarenlang gevolgd werden heeft ons meer inzicht gegeven in welke producten je echt liever vermijdt en welke producten misschien niet zo schadelijk zijn. Gemiddeld kwam 33% van de energie van de deelnemers uit sterk bewerkte voeding. Nederland lag hierbij precies op het gemiddelde, in tegenstelling tot Italië (16 procent) en Denemarken (45).
De conclusie van de studie: Een grotere inname van bewerkt voedsel hangt samen met een hoger risico op het ontwikkelen van kanker en cardio-metabole ziekten. Onbewerkt, vers voedsel heeft de voorkeur. Maar het concept van bewerkt voedsel is te ruim. Sommige producten zijn niet gerelateerd aan het ontstaan van verschillenden aandoeningen. Zo zouden bijvoorbeeld brood (soms ook sterk bewerkt) of bepaalde ontbijtgranen die wel veel vezels bevatten het risico op bepaalde aandoeningen juist verminderen.
Wat betekent dit voor jou?
Uit deze (en andere) studie(s) komt duidelijk naar voren dat je het liefst zo weinig mogelijk bewerkt vlees en frisdranken consumeert. Dat wil niet zeggen dat je geen vlees moet eten maar liever kies je voor rauwe kip, rundvlees of stukken varkensvlees die je zelf marineert en bereidt. Voor de overige bewerkte producten in je dieet kun je proberen een beter alternatief te vinden dat wel de voordelen van het product geeft (zoals vezels, eiwit of vitaminen), maar niet de nadelen.
Zo is een wrap een sterk bewerkt voedingsproduct (kijk maar eens naar de ingrediëntenlijst), ook als deze volkoren is. Eet je daarentegen een (ook houdbare) volkoren pita dan krijg je net zoveel vezels binnen maar enkel volkoren tarwemeel, bakkersgist en zout. Lees hier nog veel meer over kleine aanpassingen waardoor je minder bewerkt voedsel eet.
